ویژگی های اخلاقی پیامبر رحمت (ص)

 عبارت «استغفر لهم» هر چند مطلق است و اختصاصى به مورد بحث آیه ندارد، و لیكن موارد حدود شرعى و امثال آن را شامل نمى‏شود یعنی چنان مطلق نيست كه حتى اگر فردى مرتكب قتل شد او را هم ببخشایند و يا اگر زنا كرد، تنها برايش طلب مغفرت كنند و ديگر حد شرعى را بر او جارى نسازند؛ اگر اطلاق تا اين مقدار شمول داشته باشد، باعث لغو شدن تشريع مى‏گردد، علاوه بر اینكه جمله «و شاورهم فى الامر» كه به یك لحن عطف بر عفو و مغفرت شده، خود شاهد بر این است كه این دو امر، یعنى عفو و مغفرت در چارچوب ولایت و تدبیر امور عامه است، چون اینگونه امور، مشورت بر مى­دارد. (ترجمه تفسیر مجمع البیان : ج4 : 314) نفس مقدس پیامبر صلوات الله علیه در نهایت روحانیت و معنویت بود و ابعاد جسمانی و مادی وجودشان تحت سیطره امیال روحانی و الهی قرار داشت و می­دانستند که تمام مقدرات عالم به دست پروردگار است از اینرو نه با از دست رفتن امری ناخشنود می­شدند و نه با به دست آوردن چیزی به آن وابسته می­شدند و کسی که چنین باشد اخلاقش نیکو خواهد بود از آنجا که حضرت ختمی مرتبت صلوات الله علیه و آله این صفات را در بالاترین درجه دارا بودند، اخلاقشان از همه نیکوتر بود.

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنت لَهُمْ وَ لَوْ كُنت فَظاًّ غَلِیظ الْقَلْبِ لانفَضوا مِنْ حَوْلِك فَاعْف عَنهُمْ وَ استَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فى الأَمْرِفَإِذَا عَزَمْت فَتَوَكَّلْ عَلى اللَّه ِإِنَّ اللَّهَ یحِب الْمُتَوَكلِینَ‏( آل عمران :159 ). و در نهایت، مشورت پیامبر صلوات الله علیه و آله با مردم، به دلیل احتیاج ایشان به مشورت نبوده بلکه این امر باعث می­شود هر کسی بکوشد تا بهترین راهکار را بیابد و همه ارواح برای رسیدن به بهترین راهکار هم سو می­شوند و همین همراهی موفقیت را به بار می‌آورد. (تفسیر کبیر، ج 9 : 406) بلکه اگر اسباب در خدمت روح متکی به خدا و متوکل به قدرت بی زوال الهی قرار گیرد، بیشترین توانمندی را می‌یابد و از عنایت خاص خداوندی برخوردار می­شود؛ چون متوکل محبوب پروردگار خواهد شد و محبوب الهی از فیض ویژه بهره مند می­گردد.

منبع